Marijke volgt in haar moestuin in grote lijnen de principes van de permacultuur. Carolien volgt de experimenten van haar zus vanop de eerste rij, en op haar beurt past zij verschillende technieken en principes ook in haar moestuin toe. Omdat niet iedere moestuinier al van permacultuur gehoord heeft, leggen we in dit artikel graag in grote lijnen uit wat permacultuur precies inhoudt.
Luister je liever dan dat je leest? We bespraken dit onderwerp ook in aflevering 3 van onze podcast.
Wat is permacultuur?
Permacultuur is een manier van ecologisch moestuinieren, die eigenlijk één belangrijk principe volgt:
Observeer eerst de natuur. Doe daarna de natuur na om aan je eigen behoefte te kunnen voldoen.
Je eigen behoefte, dat is in het geval van een permacultuur moestuin natuurlijk veel en lekkere groenten kweken in onze eigen tuin.
Hoe ontstond permacultuur?
Permacultuur werd ontwikkeld in Australië, door twee heren: Bill Mollison en David Holmgren. Zij vonden het maar niets dat de intensieve landbouw veel water- en luchtvervuiling veroorzaakt. Toen ze erover gingen nadenken, beseften ze dat monocultuur, de traditionele manier om aan landbouw te doen, waarin je bijvoorbeeld in een kolenveld alleen maar kolen ziet en (zo goed als) geen enkel ander plantje, erg tegenstrijdig is met hoe het er in de natuur aan toe gaat.
Want hoe gaat het er in de natuur aan toe?
In een natuurgebied groeien er net allerlei verschillende plantjes dicht bij elkaar. De ene plant gaat hier ook de andere ondersteunen, bijvoorbeeld door schaduw te creëren, een klimelement te vormen of door bepaalde voedingsstoffen af te geven aan de bodem. Biodiversiteit is een heel natuurlijk fenomeen.
Door een bepaald stuk land enkel voor dat ene gewas te gebruiken, zoals je in de monocultuur ziet, en producten toe te voegen om de groei van dat gewas te stimuleren, put je de grond uit. Met nefaste gevolgen: krijg je met een plaag te maken, dan moét je wel bestrijdingsmiddelen gaan inzetten. Anders is je hele oogst kapot.
Hoe kunnen we dat hier beter aanpakken? Zo vroegen de twee Australiërs zich af. Door zo veel mogelijk de cyclus van de natuur toe te passen, was het antwoord dat ze tot permacultuur doopten.
Permacultuur imiteert de natuurlijke gang van zaken
Hoe moestuiniers in een permacultuur moestuin de natuur imiteren, zie je in de volgende korte voorbeelden:
- De klassieke moestuinier zweert bij spitten. In permacultuur wordt niet gespit. In de natuur wordt er namelijk ook niet gespit.
- In een natuurgebied zie je bijna overal bodembedekking: klaver, mos of andere groenbedekkers hebben zich meester gemaakt van de bodem. Ook een permacultuur moestuin maakt zoveel mogelijk gebruik van groene bedekking voor de bodem. Waar dat niet kan, gaat de perma-moestuinier natuurlijke mulch gebruiken om de bodem te beschermen.
- Niemand ruimt een natuurgebied op wanneer bloemen verwelken of wanneer struiken uitgebloeid zijn. Een échte permacultuur moestuinier is van nature lui. De moestuin opruimen beperkt die tot een minimum. Van wat je oogst, gooi je alles wat je niet nodig hebt, gewoon ter plaatse in je moestuin. Het zal wel composteren en de bodem zal er blij mee zijn.
- Voortplanting gebeurt in de natuur vanzelf. In permacultuur zal je enerzijds de natuur zijn gang laten gaan door zaadjes die ergens vallen, gewoon te laten groeien en de nieuwe planten te koesteren. Anderzijds zal je ook zelf proberen om zaadjes uit je planten te winnen. Zo kan Marijke al 4 jaar zelf geoogst zaad zaaien, afkomstig van dat ene plantje rode tuinmelde dat ze ooit kocht.
Bij permacultuur staat besparen centraal
Aangezien de natuur het ook zonder inmenging van mensen kan, staat bij permacultuur besparen centraal: tijd besparen, meststoffen besparen, water besparen, plantjes besparen én ruimte besparen.
Tijd besparen, meststoffen besparen,
Permacultuur is besparen
water besparen, ruimte besparen
én plantjes besparen
De natuur kan het ook zonder menselijke inmenging, dus gaan we bij permacultuur het werk van de mens ook tot een minimum beperken:
- Zaadjes die op de grond vallen? Die kan je spontaan laten groeien. Marijke maakt haar bedden nog wel onkruidvrij, maar eigenlijk hoeft dit niet bij permacultuur. Ze zorgt er wel voor dat er overal planten staan, zodat de bodem zo goed mogelijk bedekt is en voor zichzelf kan zorgen. Een voortdurend groene bedekking, aangevuld met organische mulch om de bodem te beschermen, zorgt ervoor dat je veel minder werk hebt om onkruid te bestrijden.
- Een goed gemulchte bodem houdt het water veel beter vast. Je hoeft dus veel minder te gieten.
- Wist je dat je in de permacultuur je plantenafval zomaar mag laten liggen? Marijke doet dit niet, want ze vindt dat dit slordig oogt, maar het betekent in elk geval minder werk: minder opruimwerk én minder werk om te bemesten. Want het organische materiaal dat je laat liggen, gaat ter plekke verteren en op een natuurlijke manier je bodem verrijken. En zo bespaar je dus ook in meststoffen!
- In een permacultuur-moestuin ga je alles veel dichter bijeen planten dan wat er op de pakjes geschreven staat. Zo bespaar je ruimte, waardoor je méér plantjes kan zetten.
- En je kan méér plantjes zetten voor hetzelfde geld, want doordat je van je planten niet alleen de vruchten maar ook de zaden gaat oogsten, hoef je minder te investeren in nieuwe planten.
Hoe passen wij permacultuur toe in onze moestuinen?
Naast moestuiniers zijn wij ook ingenieurs. En weet je wat ze zeggen van goede ingenieurs? Dat die lui zijn. Goede permacultuur-moestuiniers zijn ook lui, dus daar maken we graag een erezaak van.
- Wij spitten niet, maar woelen.
- Wij besparen zoveel mogelijk water door onze grond te beschermen met mulch.
- Marijke oogst naast vruchten ook zaad. Carolien wil dit in de toekomst ook gaan doen.
- Marijke zaait en plant er maar op los en houdt geen rekening met de afstanden beschreven op de verpakking van de zaadjes. Carolien doet hier niet aan mee: zij plant met de meetlat.
Geef een reactie