Heel wat moestuiniers zijn fan van tomaten, en wij ook. Het is gemakkelijk om de plantjes vanaf nul op te kweken en in een goed jaar kan je oogsten in overvloed. Bovendien rijpen de verschillende tomaten aan je tomatenplanten op verschillende tijdstippen, waardoor je een gespreide oogst hebt. Goed voor een hele zomer tomaten bij je lunch! En heb je toch te veel oogst om zelf te kunnen verorberen? Dan is een tomatensoep of tomatensaus snel gemaakt. Zelf maken we ook graag onze tomaten in, zodat we ze het hele jaar door in onze pastasauzen kunnen gebruiken. Maar hoe begin je er nu aan, aan tomaten kweken?
Luister je liever dan dat je leest? In aflevering 3 van onze podcast vertellen we je alles over tomatenplanten kweken:
Tomatenplanten kweken van zaadje tot tomaat
Tomatenplanten zaaien
Wil je je tomaten vanaf het zaadje zelf kweken, dan kan je ze vanaf april-mei voorzaaien achter glas. De exacte datum is afhankelijk van het tomatenras en kan je aflezen op de verpakking van je zaadjes. Ook of je ze nadien in een serre wilt planten of in volle grond, zal mee je zaaimoment bepalen, want in een serre kan je tomaten vroeger uitplanten dan onder de blote hemel.
Kiemende tomatenplantjes vragen heel veel water, maar als aan die voorwaarde voldaan wordt, groeien ze wel gemakkelijk uit tot een volwaardige plant.
Tomaten planten
Of je nu zelf je plantjes hebt opgekweekt, of dat je ze in de winkel hebt gekocht, op een dag moet je ze planten. Dat kan op verschillende plaatsen:
- In een pot, bijvoorbeeld voor op je terras
- In een serre
- In de moestuin
Tomaten houden van serres, omdat ze het goed doen bij warmere temperaturen. Je kan tomaten in serres ook eerder planten, en je zal dan ook vroeger kunnen oogsten. Maar ook in een pot of in een moestuin kan je een goede opbrengst hebben. Houd er wel rekening mee dat tomaten minstens 6 tot 8 uur zon per dag nodig hebben. En wacht zeker tot de ijsheiligen gepasseerd zijn om ze te planten!
Kweek je verschillende soorten tomaten en beschik je zowel over een serre als over een moestuin in open lucht? Kies er dan voor om de vroege tomatenrassen in je serre te planten. Dit zijn rassen die sneller vrucht maken, en doordat je in de serre al sneller hoge temperaturen hebt, gedijen zij daar beter. De latere rassen hebben dan in je moestuin alle tijd om in volle zomer hun tomaten te laten groeien.
Hoe moet je tomaten planten? Daarvoor ga je natuurlijk hun wortels onder de grond steken, maar een goeie tip is om ook een deel van de stengel mee onder te graven. Op die manier maakt de plant nog extra wortels aan, waardoor ze meer voeding kan opnemen uit de bodem. Volgens de boekjes leg je dan de wortels schuin en plooi je de stengel op die manier dat de plant recht boven komt. Maar dat schuinleggen, dat doet Marijke niet. Ze graaft wel een stuk stengel mee onder.
Tomaten opbinden
Tomatenplanten groeien in de hoogte, en de vruchten die ze dragen zijn best zwaar. Daarom is het belangrijk om je tomaten goed op te binden. Wij hebben bamboe in onze tuinen staan en dus hebben we altijd voldoende takken voorhanden om ze daaraan op te binden. Maar we laten ons toch soms vangen door het kleine, fijne tomatenplantje dat we in handen hebben, en dan nemen we een bamboetak die wel groot lijkt, maar voor de volgroeide, vruchtdragende tomatenplant toch niet stevig genoeg is. Dan knakt de bamboetak, ofwel gaat de tomatenplant hangen en dan hangen de tomaten op de grond. Dat is niet goed voor de vruchten, omdat ze dan gevoeliger zijn voor schimmels en ziektes. Dus dan hebben we extra werk om de tomaten opnieuw op te binden.
De moraal van het verhaal: kies van bij het begin voor een systeem dat stevig genoeg is om je tomatenplanten het hele seizoen te kunnen ondersteunen.
Wij binden de tomaten dus op aan een stok, maar er bestaan nog andere systemen:
- Sommige moestuiniers maken een piramide met bamboetakken en binden daar hun tomaten aan op.
- Een ander, vaak gebruikt systeem is met een koord. Het ene uiteinde van dat koord graaf je mee onder, en het andere uiteinde bind je vast, bijvoorbeeld aan de dakstructuur van je serre. De tomatenplant kan je dan zo leiden dat ze rond het touw groeit.
Tomaten plukken
Hoe weet je wanneer je tomaten klaar zijn om te plukken? Eigenlijk hoef je geen kracht te gebruiken om ze te plukken: als een tomaat rijp is, is een zachte aanraking al genoeg om de plant te lossen. Tomaten die van de plant gevallen zijn, raap je best ook zo snel mogelijk op. Zijn je tomaten gevallen terwijl ze nog niet helemaal rijp waren? Dan kan je ze binnen nog een tijd laten verder rijpen. Of je kan een chutney maken van je onrijpe tomaten.
Probeer in het oogstseizoen dagelijks een toertje te doen langs je tomaten. Zo pluk je je tomaten op het beste moment. Overrijpe tomaten zijn niet alleen veel minder smakelijk, ze vergroten ook de kans op ziektes en schimmel.
Tomatenplanten verzorgen
Je tomatenplanten water geven
Een opgroeiend tomatenplantje heeft heel veel water nodig, maar zodra je de plant in volle grond hebt gezet, is haar waterbehoefte veel lager. De eerste dagen ga je nog wel voldoende water geven om de vorming van de wortelstructuur te bevorderen, maar daarna heeft de tomatenplant eigenlijk heel weinig water nodig. De wortels van de plant gaan zelf op zoek naar water in de bodem, en als je altijd oppervlakkig de bodem water geeft, stellen de wortels zich tevreden met het water van die bodem en doen ze zelf niet de moeite om dieper in de grond te graven.
Wees dus niet te kwistig met water, want er zijn wel degelijk nadelen aan (behalve het feit dat je water verspilt en dat je luie planten kweekt):
- Veel water geven betekent meer kans op schimmels
- Als je tomatenplanten te vochtig staan, gaan de vruchten opzwellen en daarna scheuren. Op zich is zo’n scheur in je tomaat niet erg, als je ze de dag zelf opeet of verwerkt. Laat je de gescheurde tomaat hangen (of liggen, als je ze geplukt hebt), dan kan die scheur al na één dag beginnen schimmelen en is de tomaat alleen nog goed voor de mesthoop.
En als je de tomatenplant water geeft, giet dan aan de wortel en zeker niet op de bladeren! Tomatenplanten zijn namelijk heel gevoelig aan schimmels. Natuurlijk, als het regent worden de bladeren wel nat, maar als de natuur ons niet zelf van voldoende hemelwater voorziet, kunnen we beter profiteren van de situatie en enkel de bodem gieten.
Wat is goede voeding voor tomatenplanten?
Je kan ervoor kiezen om je tomatenplanten extra voeding te geven. Wij doen dit zelf niet en toch zijn we tevreden over onze tomatenoogst. Vooral Marijke heeft elk jaar een grote opbrengst van haar tomatenplanten.
Kies je toch voor voeding voor je tomatenplanten, ga dan voor speciale moestuinvoeding of voor tomatenvoeding. Maar let goed op de dosering! Overbemesting van je tomatenplanten zorgt ervoor dat ze heel veel blad krijgen, maar weinig bloemen. En het zijn net de bloemen die uitgroeien tot vruchten. Dus overbemeste tomatenplanten brengen net minder tomaten op.
De ideale zuurtegraad voor het kweken van tomaten
Elke bodem heeft een andere zuurtegraad, en elke groentesoort heeft ook een andere zuurtegraad nodig om naar hartenlust te groeien. Tomaten houden van een lichtjes zure grond, met een pH-waarde tussen 6,2 en 6,8.
Tomaten dieven
Wat betekent tomaten dieven?
Stamtomaten maken dieven aan. Dat zijn zijtakjes die in de bladoksels van je plant groeien. Die dieven dragen niet bij tot de vruchtvorming van de tomatenplant. Niet erg voor een sierplant, maar wel voor een tomatenplant die voor de gemiddelde moestuinier toch vooral voor opbrengst moet zorgen. De dieven hebben namelijk ook water en voedsel nodig – alles wat naar deze zijtakjes gaat, gaat niet naar de tomaten zelf.
Wil je efficiënte tomatenplanten? Dan ga je die zijtakjes dus verwijderen. Dat heet tomaten dieven.
Welke tomaten moet je dieven?
Niet alle tomatenplanten maken dieven aan. Er bestaan drie verschillende soorten tomatenplanten:
- Dwergstruikjes worden maximaal 40 cm hoog. Deze soorten zijn perfect om in een pot op je terras te kweken.
- Struiktomaten worden 50 cm tot 1m20 hoog. Deze tomatensoort, die ook determinate tomaten genoemd worden, groeien breed uit.
- Stamtomaten worden 1m50 tot 2m50 hoog. Deze soort wordt ook indeterminate genoemd.
Enkel bij stamtomaten is het de bedoeling dat je gaat dieven.
Is het echt nodig om je tomatenplanten te dieven?
Tomatenplanten dieven is niet verplicht. Carolien deed er tot nu toe nog nooit aan mee, en Marijke laat haar tomaten redelijk wild groeien, waardoor ze struikvorm krijgt, zelfs bij stamtomatenrassen. Zodra er bloemetjes op haar planten staan, knipt ze de takken af waar alleen bladeren aan hangen. Ze denkt dat ze hierdoor kleinere tomaten kweekt, omdat de plant veel energie steekt in veel vruchten. Maar haar tomaten smaken wel goed en dat vindt Marijke het belangrijkste. Eigenlijk denkt ze dat het totale gewicht van haar oogst groter is dan het zou zijn als ze alle dieven zou wegnemen. Maar ze heeft nog geen vergelijkende studie uitgevoerd. Je kan het altijd eens zelf proberen!
Problemen bij tomaten in de moestuin
Wie tomaten kweekt, ontdekt al snel dat je niet elk jaar een even succesvolle oogst zal hebben. Tomaten zijn niet alleen gevoelig aan schimmel, maar er liggen ook andere problemen op de loer, vooral in natte zomers. Gekende problemen zijn phytophtora of de tomatenplaag en neusrot. We vertellen je er alles over in ons blogbericht over problemen bij tomaten in de moestuin.
Geef een reactie